De Zambiaanse traditie Matebeto!

Afgelopen weekend ging ik samen met Melanie nog even langs mijn oude gastgezin om een kijkje te nemen hoe het met ze gaat en om alvast afscheid te nemen. Rita was alleen helaas niet thuis, maar gelukkig was haar dochter Maxime er wel met haar dochtertje van 6 weken oud. Na gezellig gekletst te hebben en natuurlijk ook even de baby te hebben vastgehouden, was het helaas al weer tijd om te gaan. Maar het bleek toch niet de laatste keer te zijn dat ik ze zag, want we werden uitgenodigd voor een traditionele dag voorafgaand aan een bruiloft hier in Zambia. Deze dag vond afgelopen woensdag plaatst en dus kon ik gelukkig ook Rita nog een keer zien voordat ik straks weg ga.

Deze traditionele dag, ook wel Matebeto genoemd, wordt gehouden om de bruid de traditionele gerechten te leren koken die bij de stam horen waarvan de bruidegom afkomstig is. ’s Ochtends vroeg gingen we al naar het huis van Rita toe, om daar te verzamelen voordat we naar de plek gingen waar er gekookt zou worden. Bij het kookgedeelte zijn alleen vrouwen aanwezig en iedereen neemt verschillende soorten etenswaren mee om daar verder te bereiden. Wij namen traditioneel drinken mee, wat een beetje leek op een soort smoothie, alleen dan met allemaal stukjes erin. De smaak was oké, maar die stukjes.. nee, niks voor mij! Naast dit drinken namen we ook aardappelen mee, wat ons ’s ochtends eerst nog 45 minuten kostte om ze allemaal te schillen. Tegen het einde van het ochtend was het tijd om richting de plek te gaan waar er werd gekookt, dit werd gedaan bij iemand thuis in de wijk Chilenje. Daar aangekomen waren er al veel vrouwen druk met koken op veel verschillende soorten bakjes met daarin kolen. Verschillende soorten vis, rijst, fruit, traditionele groentegerechten en traditionele vleesgerechten, waaronder o.a. kip en rupsen, werden klaargemaakt. Na ook een handje geholpen te hebben was het tijd voor de bruid om Nshima klaar te maken, één van de traditionele maisgerechten hier in Zambia. Dit gebeurde samen met veel gezang, muziek van de djembeés en Afrikaanse dans. Na die tijd werden ook alle andere gerechten afgerond en was het tijd om te vertrekken naar het huis van de bruidegom. De bruid zelf en haar moeder mogen bij deze gebeurtenis helaas niet mee. Met z’n allen achterop in een truck, inclusief vrouwen die op de djembee speelden en dansten, reden we richting het huis van de bruidegom. Een paar huizen voor het goede huis stopten we en kregen we allemaal een pan die we op ons hoofd verder moesten dragen. Wel even wennen zo’n pan op je hoofd, maar ik voelde me wel weer even een echt Afrikaantje! Alweer werd er gedanst en muziek gemaakt en nu was het aan de familie van de bruidegom om geld te geven, zodat we steeds dichter in de buurt van het huis kwamen. Dit geld wordt trouwens o.a. gebruikt om het eten van te betalen. Aangekomen bij het huis werd er weer geld gegeven en konden we achterstevoren het huis binnen gaan en het eten in de woonkamer neerzetten. In de woonkamer zat de bruidegom en zijn familie. Langzaam werden alle pannetjes aan hem gegeven en uitgelegd wat het precies was. Ook dit gebeurde natuurlijk niet zonder muziek en dans! Daarna werd er nog een geheim cadeautje aan de bruidegom gegeven namens de familie van de bruid en was het voor ons allemaal weer tijd om terug te gaan naar de plek waar we ook hadden gekookt. Hier hebben we nog gezellig wat met z’n allen gegeten en toen was het alweer tijd om naar huis te gaan, want het werd alweer bijna donker! Een superleuke dag, veel nieuwe dingen gezien en meegemaakt en ik ben dan ook blij dat ik dit nog mocht meemaken in mijn laatste weken hier!
De trouwerij zelf is pas in december, dus dat duurt me toch net even iets te lang!;)

Naast dat ik mij door die pan op mijn hoofd een echt Afrikaantje voelde, heb ik afgelopen zaterdag ook opnieuw vlechtjes in mijn haar laten zitten. Deze keer inclusief zwart nep haar! Het duurde wel 4 uur voordat ze klaar waren, maar vergeleken met de 9uur die Melanie voor haar kleine vlechtjes heeft gezeten mag ik zeker niet zeuren!

Op stage nu vooral druk met het afronden van alle producten, aangezien we nog maar 1 weekje in Lusaka te gaan hebben. Het volleybalveld is helaas niet helemaal geworden zoals we gehoopt hadden, maar gelukkig laat Sport in Action straks het veld nog sterker maken zodat het ook in de toekomst nog langer zal blijven bestaan. Het eindresultaat zullen we helaas zelf niet meer kunnen zien, maar we vertrouwen erop dat het goed komt! Wel zullen we aankomende dinsdag een kleine opening hebben van hetgeen wat we daar nu al hebben neergezet, zodat we toch iedereen kunnen bedanken en laten zien wat we hebben gedaan. De workshop voor de peer-leaders en leraren van de school over volleybal ging laatst ook erg goed, dus ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat de trainingen straks door hen zullen worden voortgezet. Daarnaast staat er voor aankomende week nog een workshop over sponsoring op het programma en is het tijd om afscheid te nemen van de verschillende scholen en van de mensen van Sport in Action!

Ja, met nog ongeveer één maandje te gaan hier, realiseer ik me steeds vaker dat het leven straks in Nederland toch wel weer heel anders zal zijn en ik de Afrikaanse momentjes misschien toch wel zal gaan missen! Vooral als je dan van die momentjes meemaakt waarvan je weet dat ze in Nederland nooit zouden gebeuren en twee van deze momentjes wil ik dan ook graag nog even met jullie delen.

1. Na afloop van mijn volleybaltraining kwam één van de meiden naar mij toe met een persoonlijke vraag. Ze vroeg zich af of het waar was dat de kans op zwanger raken inderdaad kleiner is wanneer je volleybalt als wanneer je niet volleybalt. Vol verbazing keek ik haar en vertelde haar dat ze zich nergens zorgde over hoefde te maken. Haar zus had haar dit wijs gemaakt en dus vroeg ik haar haar zus hetzelfde te vertellen als ik haar had gedaan. De volgende dag kwam ze weer naar mij toe en vertelde dat haar zus had gezegd dat ik loog en ze moest stoppen met volleybal. Tsja, daar sta je dan! Gelukkig kon Sport in Action mij advies geven over wat te doen en zou ik vandaag met één van de leraren van de school en met het meisje en haar zus praten en uitleggen dat hetgeen wat ze haar zusje verteld totaal niet waar is. Maar zoals in Zambia was ze natuurlijk niet gekomen, dus hoop ik volgende week nog bij haar huis te kunnen langsgaan, maar dat is dus nog even afwachten!

2. Kom ik op woensdagavond thuis, zie ik daar ineens een levende haan in de keuken liggen! Okee kippetje, wat doe jij hier? Harriet gaf aan dat ze hem in eerste instantie de volgende dag wilde slachten, maar gelukkig heeft ze later toch besloten om hem te houden en naar haar boerderij te brengen. Het leuke van een haan is alleen dat hij het ’s ochtends om 5uur nogal leuk vind om geluid te maken, dus lekker slapen was er de afgelopen 2 nachten niet meer bij. De haan loopt gelukkig nu wel weer gewoon buiten, maar kraaien voor mijn raam is iets minder leuk. Hopelijk brengt ze hem snel naar de boerderij!

Verder vind morgen de verjaardag van het Olympic Youth Development Centre plaats, we zullen dan de tenues uitreiken aan het handbalteam van Melanie. Morgenmiddag met Floris mee om naar zijn voetbalteam te kijken en ’s avonds ons afscheidsfeestje, aangezien het alweer ons laatste weekend hier in Lusaka is!

Tot de volgende keer!
Liefs!